Aanpassing maximale ritduur: een maatregel in de marge

Het leerlingenvervoer ligt onder vuur. Regelmatig verschijnen verhalen in het nieuws over leerlingen die onnodig lang in een taxi moeten zitten. Dat heeft heel veel impact. Op de kinderen, de ouders, de schoolprestaties. De minister opperde de maximale reistijd te verkorten.
Maar het verkorten van de reistijd gaat niet zomaar werken volgens Camilo en Ronald. Waarom niet en welke vier zaken mogelijk wél kunnen bijdragen aan een oplossing lees je hier.

Ondanks het nijpende chauffeurstekort werken vervoerders heel hard om alle kinderen veilig en op tijd op school te krijgen. Heel vaak gaat dat goed, maar steeds vaker niet. En dat zijn de gevallen die we allemaal in de media voorbij zien komen. Niemand wil dat een kind uren per dag in een taxi moet zitten. Op allerlei manieren wordt er aan gewerkt om dat te voorkomen. 

Minister Wiersma van Onderwijs wil laten onderzoeken of de maximale rittijd omlaag kan. Bijvoorbeeld van 60 naar 45 minuten. Zo’n aanpassing vraagt om meer chauffeurs. En dat wordt lastig, want die chauffeurs zijn er niet. Hiermee wordt het ene probleem opgelost ten koste van het andere.

Een maatregel in de marge

Het aanpassen van de maximale ritduur klinkt misschien als een quick win en mogelijk is het zelfs zo bedoeld. Helaas is de beoogde winst veel te klein en helpt het de echt schrijnende gevallen niet. Een maatregel in de marge dus.  

Een grote groep leerlingen reist al korter dan de genoemde 45 minuten. In een grote regio waar wij voor werken is 6% van de dagelijkse routes langer dan 45 minuten. Daar zijn ook routes bij die naar specifieke scholen gaan zoals in Haren (GR) of Sint-Michielsgestel. Die routes duren alleen qua afstand al 1,5 tot 2 uur. Die lange ritten hebben vaak ook te maken met toenemende filedruk. Meer voertuigen inzetten helpt dan niet, die sluiten hooguit aan in dezelfde rij auto’s. 

Tenslotte is er de toenemende complexiteit in het vervoer en, in sommige gevallen, een grotere reisafstand vanwege specifieke behoeften. Hierdoor moeten er meer ritten gereden worden naar scholen die gespreid liggen. Het combineren van die ritten heeft niet alleen extra reistijd tot gevolg. Ook wachttijd kan toenemen omdat de afstand en tijd niet goed op elkaar aansluiten. Ook hierdoor zitten kinderen langer in een taxi.  

Kortom: een dergelijke maatregel heeft maar betrekking op een beperkt deel van de doelgroep en zal in de huidige omstandigheden niet (voldoende) effect hebben om de kwaliteit te verbeteren. Bovendien heeft niemand er belang bij kinderen onnodig lang te laten reizen en zullen de meest schrijnende gevallen opgelost moeten worden. Daarvoor is het belangrijk ruimte in de bestaande capaciteit vrij te maken voor de leerlingen die qua leeftijd en problematiek geen goed alternatief hebben. 

4 mogelijke oplossingen

Er zijn wel oplossingen die in sommige gevallen verlichting kunnen bieden. 

1. Denk bijvoorbeeld aan alternatieven voor taxivervoer. Die zijn echt noodzakelijk om deze uitdaging nu en in de toekomst het hoofd te bieden. Leer leerlingen bijvoorbeeld reizen met het openbaar vervoer of een (elektrische) fiets, of kijk naar mogelijkheden in slimmer omgaan met vergoedingen voor ouders die zelf (een deel van)het vervoer verzorgen. 
2. Of het werken met vaste opstapplaatsen. De leerlingen worden dan niet meer thuis opgehaald, maar verzamelen zich op een opstapplaats waar de taxi de kinderen ophaalt. Je krijgt een vollere bus zonder dat je er langer voor rijdt. Dit vraagt wel meer van ouders of verzorgers. Daar komt bij dat hiervoor een beleidsaanpassing nodig is, die ook niet over één nacht ijs gaat. 
3. Een optie is ook om Wmo-vervoer in te zetten in het leerlingenvervoer. Dat kan en het gebeurt ook al op diverse plekken, maar dat is alleen mogelijk als beide soorten vervoer door dezelfde contractant uitgevoerd worden. 
4. Wat ook nog een optie zou kunnen zijn is de inzet van vrijwilligersvervoer. In het Wmo-vervoer gebeurt dit al veelvuldig, en ik denk dat het ook in het leerlingenvervoer een goede oplossing kan zijn. Een vrijwilliger kan namelijk ook een familielid, buur of andere ouder zijn. Het is mogelijk een eigen vergoeding voor die vrijwilliger aan te vragen. Toch wordt dit nog weinig gedaan omdat er vaak alleen naar de unieke casus wordt gekeken en niet naar het bredere plaatje.  

Puzzel 

Het is een worsteling en een grote puzzel, we zijn blij dat het onderwerp nu ook in de landelijke politiek aandacht krijgt.    

Er is niet één oplossing. De situaties verschillen te veel per regio, per gemeente, per vervoerder, per leerling zelfs. De vraag is of een beleidswijziging middenin de looptijd van een vervoerscontract de gewenste rust brengt of juist nog meer onzekerheid veroorzaakt.

Daarom willen we gemeenten oproepen om wezenlijke beleidswijzigingen pas door te voeren in de eerstvolgende aanbestedingsronde. Zo hou je het voor iedereen eerlijk en zuiver.