Zelfredzaamheid stimuleren met de Voor Elkaar Pas

Zelf naar school reizen is voor sommige leerlingen helemaal niet vanzelfsprekend. In het speciaal onderwijs bijvoorbeeld worden veel leerlingen met de taxi of auto naar school gebracht. De drempel om zelfstandig te reizen met het openbaar vervoer of fiets is hoog. Maar stel je eens voor dat je die drempel deels weg kunt halen…

Voor de leerlingen die het nodig hebben, kennen wij aangepast vervoer toe. En voor de leerling die gebruik maakt van aangepast vervoer en de overstap kan en wil maken naar het ov bieden wij een zelfredzaamheidstraject aan. In dit artikel deel ik één van de oplossingen die we samen met Arriva en de gemeente Dongen hebben ingezet: de Voor Elkaar Pas.

Wat is de Voor Elkaar Pas?

De Voor Elkaar Pas is een ov-chipkaart voor leerlingen die zelfstandig willen (leren) reizen. Dit zijn leerlingen die recht hebben op een vergoeding vanuit de gemeente voor vervoer. De gemeente betaalt de passen met daarop een busabonnement voor een afgesproken regio.

De Voor Elkaar Pas haalt een drempel weg doordat er altijd saldo op staat. Dit stimuleert leerlingen, maar ook ouders om zelfstandig reizen te stimuleren.

Wat lost de Voor Elkaar Pas op?

Met de Voor Elkaar Pas is een leerling niet meer afhankelijk van de vaste tijden van het taxibusje. De pas hoeft nooit opgeladen te worden, dus het kind hoeft alleen maar in- en uit te checken.

Ook is er nagedacht over de ouders. Zeker in het begin is het fijn als er een ouder meereist. Voor de ouders is er daarom een begeleiderspas, die vrij op naam is, voor zolang dat nodig is. Dit geeft niet alleen het kind vertrouwen in zelfredzaamheid, het brengt ook de ouder rust. Afhankelijk van de gemeente zijn er ook mogelijkheden om de Voor Elkaar Pas in het weekend en vakanties te gebruiken. Zo krijgt het kind alle ruimte om te oefenen met zelfstandig reizen.

Gedurende het schooljaar zijn er een aantal evaluatiemomenten. Tijdens deze momenten kijken we of de huidige toekenning deels of volledig aangepast kan worden naar een ov-voorziening.

Pilot Voor Elkaar Pas in gemeente Dongen

In gemeente Dongen loopt een pilot voor de Voor Elkaar Pas. De ouders worden nauw betrokken bij dit traject.

Dit zijn de stappen binnen het traject:

• We maken eerst een selectie van de leerlingen die in aanmerking komen voor de pilot
• We benaderen de scholen voor een samenwerking
• De ouders worden benaderd voor uitleg
• Samen met Arriva organiseren we een informatiebijeenkomst over de pilot
• Na de informatiebijeenkomst gaan we na bij ouders of ze interesse hebben in de pilot
• Tijdens verschillende evaluatiemomenten checken we de ervaring bij ouders en leerlingen

Tijdens de pilot blijft de toekenning aangepast vervoer doorlopen. Zo zijn de leerlingen vrij om te oefenen wanneer het hun uitkomt.

Resultaten tot nu toe

Schooljaar 2019/2020 zijn we gestart met 19 leerlingen. Hiervan zijn twee leerlingen volledig uit het aangepast vervoer en kunnen zelfstandig reizen. Eén leerling is gedeeltelijk uit het aangepast vervoer en reist ‘s middags zelfstandig met de bus. Helaas moesten we de pilot vroegtijdig stoppen door Covid-19.

Schooljaar 2020/2021 loopt nog, maar we zijn er trots op dat maar liefst 25% van de selectie vrijwillig meedoet met de pilot.

Waarom een zelfredzaamheidstraject?

Het geeft me ontzettend veel voldoening als ik leerlingen kan helpen naar school te gaan door middel van een toekenning leerlingenvervoer. Maar kan het zijn dat wij nu kinderen vervoeren die kunnen leren om zelf te reizen?

Hoe gaaf is het als je een deel van deze leerlingen onafhankelijk kunt maken van aangepast vervoer? Als je ze kunt helpen om meer op eigen benen te staan, eigen beslissingen te maken en zichzelf te kunnen redden in de maatschappij.

Leerlingenvervoer zullen we altijd blijven regelen hier bij het mobiliteitsbureau, maar iedere leerling die zelfstandig kan leren reizen is toch wel extra winst.

Het zelfredzaamheidstraject gaat niet alleen om zelfstandigheid en onafhankelijkheid, het is ook een flinke persoonlijke ontwikkeling. Het kind leert zelf succes te ervaren en kan misschien al verder kijken. Je ziet dan ook dat het zelfvertrouwen groeit en dat leerlingen onderdeel worden van de maatschappij zoals andere kinderen. Ook de ouders maken een ontwikkeling mee tijdens dit traject. Ze vinden het vaak angstig om te starten, om hun kind los te laten. Maar ook hen zie je groeien tijdens dit traject.

De opmerking “nu kan ik zelf naar mijn vriendinnetje reizen als ik dat wil” en het blije gezicht erbij bezorgen me nog steeds kippenvel.

Andere manieren om zelfredzaamheid te bevorderen

De Voor Elkaar Pas haalt een belangrijke drempel weg die zelfredzaamheid belemmert. Er zijn andere manieren om zelfredzaamheid verder te bevorderen. Denk aan:

Mee op Weg – Met Mee op Weg krijgt de leerling een buddy toegewezen om samen mee te reizen. Zo hoeft de leerling het niet alleen te doen.

E-bike – Voor leerlingen die fysiek niet op een normale fiets vooruit komen zijn er E-bikes. In gemeente Doesburg wordt het gebruik van de E-bike gestimuleerd.

In volgende blogs sta ik graag langer stil bij deze manieren om zelfredzaamheid te bevorderen.