Mobycon en Forseti hebben samen het initiatief genomen om deze studiereis te organiseren. Het resultaat was een geslaagde reis met een groep van 17 Nederlandse mobiliteitscollega’s vanuit de werkvelden ‘smart mobility’, ‘openbaar vervoer’ en ‘doelgroepenvervoer’. Een interessante mix aan expertises die zorgde voor een mooie integrale blik op MaaS en andere interessante ontwikkelingen in Wenen, zoals bijvoorbeeld de gebiedsontwikkeling in Seestadt Aspern.

De eerste dag stond in het teken van de reis naar Wenen en de eerste kennismakingen binnen de groep. De eerste interessante gesprekken ontstonden direct al bij de koffie op Schiphol! Eenmaal gearriveerd in Wenen startte het inhoudelijk programma met een bezoek aan Fluidtime. Fluidtime schetste haar rol in de MaaS-keten en ging voornamelijk in op de samenhang tussen vervoersdiensten, een MaaS-platform en de MaaS-apps naar de markt. Samen zijn alle partijen verantwoordelijk voor de optimale klantbeleving! Het inhoudelijke programma sloten we af met een uitgebreidere kennismaking tussen de deelnemers aan de studiereis, inclusief inzicht in de verschillende vragen waar een ieder vanuit zijn eigen expertise een antwoord op zocht in Wenen. Een gezellig avondprogramma volgde. 😉

De tweede dag werd afgetrapt met een toelichting van het ministerie van I&W over haar visie op MaaS en de zeven regionale MaaS-pilots in Nederland. Vervolgens heeft ARGE OEVV, vergelijkbaar met DOVA in Nederland, ons meegenomen in de samenwerking tussen verschillende ov-autoriteiten in Oostenrijk  op gebied van de ontwikkeling en uitvoering van het openbaar vervoer in Oostenrijk. Voor MaaS geldt dat zij vooral bezig zijn met het leveren van goede ov-informatie aan het MaaS-platform en zich hierbij enkel richten op de B2B-markt. Het Oostenrijkse ministerie was aanwezig om te beschrijven hoe zij sturen op de samenwerking tussen de ov-autoriteiten vanuit beleid (wortel) en geld (stok). Opvallend was de melding dat de overheid last had van de ov-informatie van Google bij het EK 2018 in Oostenrijk. De informatie werd niet geupdate waarmee de ov-informatie niet meer klopte en Google onbereikbaar was om dit probleem samen op te lossen. Als overheid en ov-bedrijven had je hier last van. Zij wensen dan ook zo min mogelijk afhankelijkheid van de markt.

In de middag stonden de stad Wenen en Upstream op het programma. Hierbij is o.a. ingegaan op het sustainable urban mobility programma van de gemeente (o.a. ‘reduction of car centered mobility’), hoe de stad omgaat met diensten als elektrische deelstepjes en een ontwikkeling als MaaS. Duidelijk werd dat de stad nastreeft dat de keuzes binnen MaaS een publiek doel moeten dienen en niet een commercieel doel. Daarom wensen zij zelf graag alle handen aan het stuur te hebben. Op deze manier konden ze er bijvoorbeeld voor zorgen dat de WienMobil app bijvoorbeeld ook bruikbaar is door slechtzienden. De stad zorgt voor opties aan klanten en klanten maken zelf de keuze hoe ze reizen. Upstream levert net als Fluidtime een MaaS-platform. Zij brengen, in opdracht van de overheid, informatie en partijen bij elkaar om uiteindelijk MaaS mogelijk te maken. Een partij als upstream beheert de (volledig anonieme) data. Deze data wordt gebruikt voor overheidsdoeleinden als afvalverwerking en toerisme. Focus bij de MaaS-dienstverlening ligt in Oostenrijk (vooralsnog) niet op een landelijke MaaS-app. Ze zorgen er wel voor dat klanten van de MaaS-app in Wenen de dienst ook kunnen gebruiken in andere steden in Oostenrijk. De tweede dag werd afgesloten met een bezoek aan het gebied Steestadt Aspern. Een gebiedsontwikkeling waarin vanaf de start gedacht wordt vanuit sociale inclusie en gewerkt wordt met een innovatief mobiliteits concept: hoogwaardig ov, een gebied met korte (loop)afstanden, een beperking voor motorvoertuigen, vernieuwende mobiliteitsdiensten, een grote betrokkenheid van de gemeenschap en pilots en onderzoek. Interessant is ook dat men werkt met een mobiliteitsfonds die o.a. gevuld wordt door projectontwikkelaars die werken met een lagere parkeernorm.  De bespaarde kosten door de aanleg van minder parkeerplaatsen worden in dit mobiliteitsfonds gestort. Tenslotte was het erg indrukwekkend om te zien dat faciliteiten als de metrolijn en winkels al aanwezig waren voordat de eerste mensen er kwamen wonen.

De laatste dag hebben we een bezoek gebracht aan een symposium over MaaS die op dat moment in Wenen was. Diverse mensen vanuit ‘onze’ groep hebben actief op het podium MaaS-ideeen gepitcht. Een inspirende ochtend die zowel goed was voor kennis over MaaS als het uitbreiden van het eigen netwerk. Na een korte afsluitende bijeenkomst was iedereen vrij om de stad Wenen te verkennen, waarbij veelvuldig gebruik gemaakt is van de elektrische deelstepjes in de stad. Uiteraard zijn met het zomerse weer de terrasjes in het centrum niet onbezet gebleven.

We kijken terug op een zeer geslaagde studiereis. We hebben veel informatie tot ons gekregen. Informatie die uiteraard ook nog even tijd nodig heeft om goed te kunnen landen bij de deelnemers. We hebben afgesproken om de whatsapp groep in leven te houden en over een periode van zo’n 3 maanden weer bij elkaar te komen. We willen dan terugblikken op de studiereis en met elkaar bespreken wat er gedaan is met de informatie vanuit de studiereis binnen de verschillende overheidsorganisaties.

Een meer inhoudelijke samenvatting van deze studiereis volgt op een later moment.

Jacky Lodewijks en Harald Faber (Forseti)

Rik van der Graaf en Martijn van de Leur (Mobycon)