Over aansturingsmodellen: Regie bij de reiziger

Binnen het doelgroepenvervoer zijn er verschillende manieren waarop je taken en rollen kunt verdelen. Eerder schreven we een artikel over de vier verschillende aansturingsmodellen. In dit artikel gaan we dieper in op regie bij de reiziger.

Bij dit model ligt de regie, zoals de naam al doet vermoeden, letterlijk bij de reiziger. Dat klinkt natuurlijk heel mooi en geeft de reiziger veel vrijheid om zelf vervoer te organiseren. Doordat de reiziger zelf de regie heeft en kiest voor een vervoerder ontstaat er ‘op straat’ concurrentie tussen vervoerders wat de kwaliteit moet borgen. Na een slechte ervaring met een vervoerder belt de reiziger immers de volgende keer gewoon een ander.   

Wel of niet aanbesteden

De meest vrije oplossing zou dan zijn om de reiziger een eigen budget te geven waarmee vervoer besteld kan worden. Maar dan heb je als overheid ook geen enkele controle en zicht meer op de kwaliteit van het vervoer en hoe budget besteed wordt. Een alternatief is om toch aan te besteden. Je selecteert dan meerdere vervoerders in je aanbesteding waaruit de reiziger vervolgens mag kiezen. 

Een tussenvorm kan ook: een constructie tussen gemeente(n) en meerdere vervoerders in een gebied, waarin afspraken worden gemaakt over het indienen van declaraties voor gereden ritten en de voorwaarden daarvoor. Voordeel hiervan is dat in principe iedere vervoerder mee kan doen zolang ze zich conformeren aan de voorwaarden en dat er geen aanbestedingsprocedure nodig is.

Nadeel is dat je minder invloed hebt op uitvoeringsaspecten en de controle daarop vanuit de gemeente, bijvoorbeeld dat er altijd aanbod voor de reiziger moet zijn. Aan de andere kant, het is juist de reiziger die je de regie wilt geven en die dus voor een andere vervoerder kan kiezen als de uitvoering niet goed is. Deze vorm van marktwerking komt met de Wmo-doelgroep echter niet altijd goed uit de verf. 

Geen sturing op slimme combinaties

Een groot nadeel van dit model, in welke vorm dan ook, is dat er geen sturing meer mogelijk is op slimme combinaties van ritten. Het kan namelijk zo zijn dat Riet een rit bij vervoerder A bestelt en dat Piet zijn reis bij vervoerder B plant, terwijl hun ritten prima gecombineerd hadden kunnen worden. De gemiddelde kosten per rit zijn in dit model daarom vrijwel altijd hoger.

Kansen in een nieuwe markt van mobiliteit

Dat je niet hoeft aan te besteden maakt dit model wel interessant als je kijkt naar de nieuwste ontwikkelingen. Bijvoorbeeld wanneer met een MaaS-toepassing het totale aanbod van vervoerders inzichtelijk wordt. Of dat de mogelijkheden om continue klanttevredenheid te meten beter inzicht geven in de prestaties van vervoerders. Hierdoor worden de keuzes die gemaakt worden door de reiziger transparanter en kan de data gebruikt worden om de kwaliteit te verbeteren.

Dit vraagt wel echt om een andere manier van denken en minder sturen op dit vervoer dan gemeenten op dit moment gewend zijn. En vooral ook meer verantwoordelijkheid bij de reiziger laten liggen.   

Benieuwd of regie bij de reiziger iets voor jouw gemeente is? Neem dan contact met ons op.