Ov en flexvervoer in Denemarken: onze studiereis

In Denemarken spelen vergelijkbare vragen over dunne ov-lijnen en flexvervoer als in Nederland. Met hun specifieke Deense aanpak en strategie zijn de Denen een interessante inspiratiebron. 

Daarom organiseerden wij begin juni samen met onze collega’s van Mobycon een studiereis naar Denemarken. We wilden graag meer weten over hun aanpak, de organisatie en inrichting van flexibele vraagafhankelijke vervoersoplossingen. Maar ook over deelmobiliteit en de positie en integratie hiervan in het brede mobiliteitssysteem.

We gingen met een groep van 25 personen van diverse organisaties; AVAN, Omnibuzz, DOVA, CROW, provincie Utrecht, provincie Zeeland, provincie Overijssel, provincie Noord-Brabant, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Vervoerregio Amsterdam, RegioRijder/ Haarlemmermeer, mobiliteitsbureau Jobinder, departement openbare werken Vlaanderen, Forseti en Mobycon.

In dit verslag delen Daan Stevens en Mirjam de Bok van Mobycon de highlights van de studiereis.

Vervoer in Noord Jutland

Nauwelijks bijgekomen van de reis mochten we direct aan de slag. Op bezoek bij Nordjyllands Trafikselskab (NT), de regionale vervoersautoriteit, werden we overladen met informatie over hoe vervoer in Denemarken georganiseerd is in Noord Jutland. NT is als vervoersautoriteit zelf opbrengstveranwoordelijk is en zit vol eigen ontwikkelideeën die het ook zelf implementeert.

Interessant was ook om te zien hoe ze flexibel vraaggestuurd vervoer (Flextur en Plustur) in de reisplanner hebben geïntegreerd en via Flexdanmark, een nationaal IT-systeem, laten uitvoeren. Het is de verantwoordelijkheid van Flexdanmark om alle flexibele vervoerssystemen zo efficiënt mogelijk te in te plannen bij zo’n 300 taxibedrijven.

Carpoolen is weer hip

Dat carpoolen geen vervlogen idee is uit de jaren 80 of 90, maar ook nu een welkome aanvulling kan zijn op het totale mobiliteitsaanbod, werd duidelijk bij de presentatie van Nabogo. In Denemarken carpool je via een app, met aansluiting op het openbaar vervoer via hubs en krijgt de chauffeur een kleine bijverdienste. Indien je een ov-abonnement hebt, wordt je reis vergoed door de vervoersautoriteit. Daarnaast krijg je ook realtime carpoolopties te zien als je een herkomst en bestemming plant in Resjeplanen, de Deense equivalent van 9292ov.

We leerden ook dat een klein percentage carpoolchauffeurs al veel kan betekenen voor de bereikbaarheid in een landelijk gebied. Nabogo kost in principe weinig, de chauffeur ontvangt €0,10 per kilometer. Nabogo wordt gefinancierd en gepromoot door de vervoersautoriteit. Het wordt als een middel gezien om ritten in andere duurdere vervoersvormen mee te beperken.

Als particulier initiatief zou carpoolen waarschijnlijk niet zelfstandig kunnen bestaan. Gesteund door de vervoersautoriteit blijkt het echter een kostenbesparend middel in de totale mix van mobiliteit. Hoewel ze er nog maar net mee zijn begonnen worden er al meer ritten mee gemaakt dan de hubtaxi Plustur. Interessant is dat Nabogo ook recentelijk voet aan de grond heeft gezet in Nederland (in Brabant en Zeeland).

Kwaliteit in Aalborg

De volgende dag gingen we met de benenwagen en via een mooie sightseeing op bezoek bij gemeente Aalborg. Opvallend was hoe de gemeente zelf stevig aan het roer zit als het gaat om de kwaliteit van zowel het ov en het doelgroepenvervoer.

Direct gekozen gemeenteraadsleden hebben bijvoorbeeld veel te zeggen over de frequentie van een streeklijn. De gemeente betaalt daar ook zelf voor. Daarnaast financiert de gemeente ook het doelgroepenvervoer. De gemeente bepaalt ook zelf welke diensten zij afneemt van Flexdanmark en welke tarieven zij hanteert naar de klant. Aalborg heeft ervoor gekozen om voor bepaalde doelgroepen zelf de ritaanname en planning te doen om hier volledig in control te zijn, een andere gemeente besteedt dat uit aan Flexdanmark.

Meer over Flexdanmark

De vervoersautoriteiten in Denemarken zijn samen eigenaar van Flexdanmark. Dit softwarebedrijf probeert elk jaar efficiënter te plannen en integreert alle mogelijke doelgroepenvervoer en flexdiensten en koppelt hun backofficeprocessen aan klantapps en boekingskanalen. Daarnaast biedt Flexdanmark ondersteuning bij de rapportage, monitoring, de facturatie en eventueel ritaanname.

Erg inspirerend om te zien hoe professioneel en efficiënt Flexdanmark ingericht is door de schaalgrootte van het nationale niveau. We merkten dat er onder de reisdeelnemers veel draagvlak is om iets dergelijks ook in Nederland op te schalen, meer te uniformeren en systemen te harmoniseren. Iets wat in ons land nu een wat andere aanvliegroute kent via TOMP. Natuurlijk ontstonden er ook veel vragen in de groep en interessante gesprekken onderling.

Het veld in

Gelukkig was het steeds prima weer. Dus ook de veldverkenning op vrijdag was lekker. We zijn veel buiten geweest. Tussendoor, overal waar we kwamen, stonden er Deense kaneelcakejes klaar. Zo gebeurde het dus dat we bij een hub iets buiten Aalborg, met cake in de hand, de hubstrategie besproken. Hubs vormen samen het raamwerk voor alle mobiliteitsvormen in Noord Jutland. Afhankelijk van de locatie wordt de invulling van het gewenste aanbod bepaald per hub. Hier komen publieke en private initiatieven samen, ook carpooling maakt hier de aansluiting op publieke mobiliteit.

We sloten de reis af met een citytour door Aalborg waarbij we een mooie inkijk kregen in de uitrol van een BRT-systeem waarvoor de infra-aanpassingen nu dwars door de stad gerealiseerd worden. Ook proefden we de rust van stadsparkjes en aangename autovrije stadsdelen. Daar waar enkele jaren terug nog drukke doorgaande autowegen liepen werd nu gespeeld op straat in groene relaxte buitenruimtes.

Bijna geland

Vol inspiratie kwamen we weer aan in Nederland. Iedereen ging z’n eigen weg met de belofte dat we na de zomer weer bij elkaar komen als alle informatie geland is. Dan kunnen we rustig samen zitten om alle ideeën die zijn ontstaan te bespreken en te kijken hoe door te pakken. Andersom geldt dat overigens ook: De Denen zijn ook van plan om op hun beurt een bezoek in Nederland te brengen. We gaan ons best doen om hun hygge (Deense gastvrijheid) te evenaren!