Inclusiviteit en rechtvaardigheid in het mobiliteitsdomein. Dat willen we toch allemaal?

We zijn op dit moment druk bezig met de energietransitie. Alles moet duurzamer, groener, we hebben het over circulair. We weten allemaal dat er een transitie nodig is voor een duurzaam mobiliteitssysteem. Maar hoe krijgen we zoveel mogelijk mensen mee?

Sophie Buchel werkt bij Drift, een instituut dat onderzoek doet naar duurzaamheidstransitites. Ze doet nu voornamelijk onderzoek naar inclusiviteit in het mobiliteitsdomein en gaat op zoek naar antwoorden.

Rechtvaardigheid en inclusiviteit

“Ik kom uit de transitiewetenschap. We hebben het dan vaak over duurzamer, groener en circulair. Superbelangrijke thema’s natuurlijk waar we ons met z’n allen voor in moeten zetten. Maar dan is het wel belangrijk dat we zoveel mogelijk mensen meenemen en inclusiviteit en rechtvaardigheid ook een plek krijgen in deze transitie.

Gezien de polarisatie in de samenleving is het belangrijk om deze thema’s ook mee te nemen. Anders bestaat er een kans dat we arme mensen, mensen met een beperking en mensen met een andere afkomst buitensluiten voor de transitie. En dan is dit nog maar een fractie van alle doelgroepen.”

Een voorbeeld van buitensluiting

“De transitie van fossiele brandstof naar elektrisch is een mooi voorbeeld. Er komen aan de lopende band nieuwe elektrische auto’s op de markt die het onnodig maken om nog met een benzine- of dieselauto rond te blijven rijden. Daarnaast wordt ook infrastructuur klaargemaakt voor deze elektrische voertuigen. Fantastisch natuurlijk dat dit mogelijk is.

Het is alleen niet voor iedereen. Niet iedereen kan een nieuwe auto betalen. Laat staan zo’n dure elektrische auto. Als deze transitie doorzet, dan is de auto dadelijk alleen nog maar voor de ‘lucky few’. 

Arme mensen komen op deze manier in een neerwaartse spiraal terecht en zo treedt er vervoersarmoede op. Deze mensen hebben namelijk geen geld voor een auto en zijn dus aangewezen op het openbaar vervoer. En omdat openbaar vervoer nu ook nog erg duur is, zijn ze beperkt in hun vrijheid om te bewegen, en zich sociaal, maatschappelijk en economisch te ontplooien. De vraag is wat mij betreft niet hoe iedereen een elektrische auto kan krijgen, maar hoe we een compleet duurzaam mobiliteitssysteem bouwen waarin iedereen zoveel mogelijk bewegingsvrijheid heeft.”

Hoe vergroten we ons mobiliteitsgeluk?

“Het vergroten van ons mobiliteitsgeluk is denk ik wel de essentie van het onderzoek. Het onderzoek gaat in totaal vier jaar duren en ik ben nu bezig met de vormgeving en kaderstelling. 

Het plan is om een aantal projecten uit het verleden en een aantal toekomstige projecten in Rotterdam te analyseren. Ik ga dan op zoek naar het effect van mobiliteitsexperimenten op inclusiviteit en rechtvaardigheid. 

Een van de programma’s die ik ga analyseren is ‘Fietsen op Zuid’. Dit was een programma om Rotterdammers meer te laten fietsen. Rotterdam is namelijk de stad waar het minst gefietst wordt. ‘Happy Streets’ is een ander project dat ik wil onderzoeken. Tijdens dit project werden tijdelijk rijstroken en parkeerplaatsen autovrij gemaakt. Deze ruimte werd vervolgens anders ingevuld met bewoners om te kijken wat dat doet met mobiliteit en de buurt.

Door dit soort experimenten te analyseren hoop ik er achter te komen hoe we ons mobiliteitsgeluk kunnen vergroten. En dat we voor zoveel mogelijk mensen het vervoer zo fijn mogelijk kunnen maken. En ondertussen ook nog de uitstoot verminderen.”

Onderdeel van het NEON-project

“Mijn onderzoek is een onderdeel van het NEON-project waar ik aan werk. Dit project is een onderzoek geleid door de Technische Universiteit Eindhoven naar de gehele energie- en mobiliteitstransitie richting zero emissie.

Met het team kijken we naar verschillende modellen, allerlei opties om Nederland te verduurzamen. Mijn rol in het onderzoek is het maatschappelijk deel, de menselijke kant.”

Een kijkje in de toekomst

“Als je mij vraagt naar de wijk van de toekomst, dan zie ik een wijk met minder auto’s en dus ook minder parkeerplaatsen voor me. Het openbaar vervoer is voor iedereen makkelijk te bereiken en sluit ook naadloos aan op deelmobiliteit en een geweldig fietsnetwerk. 

Uiteindelijk zie ik groene wijken voor me, waar het fijn is om te wonen. Dat moeten we toch allemaal willen?”