Als Forseti zijn wij de laatste jaren meerdere keren met een studiereis naar Denemarken geweest. Hierbij hebben we met regelmaat contact gehad met de mensen van FlexDanmark, een groot landelijk dekkend vraagafhankelijk-vervoerssysteem in Denemarken, om te leren van nieuwe ontwikkelingen daar.
FlexDanmark en de Deense situatie zijn interessant voor ons in Nederland omdat Denemarken ook verschillende vormen van doelgroepenvervoer kent. De rol- en taakverdeling tussen gemeenten en Public Transport Authorities (PTA’s) is ook vergelijkbaar. De PTA’s zijn namelijk verantwoordelijk voor lokaal en regionaal openbaar vervoer, inclusief vraagafhankelijk openbaar vervoer. Verder betalen gemeenten zowel hier als daar voor de verschillende vormen van doelgroepenvervoer.
Er zijn echter ook verschillen. Waar we in Nederland namelijk het flexibele vervoer op regionale schaal organiseren en te maken hebben met een versnippering van systemen, is Denemarken in fases gegroeid naar een systeem dat op landelijk niveau wordt geregisseerd.
Centrale aansturing voor alle gemeenten en regio’s
FlexDanmark is in Denemarken sinds 2012 de publieke uitvoerende organisatie die alle vormen van flexibel vraagafhankelijk vervoer aanstuurt in vrijwel het hele land. Dit houdt in dat zij alle boekingen faciliteren, de planning en aansturing van alle voertuigen doen en zorgen voor de volledige administratieve en financiële afhandeling. Dit is vergelijkbaar met de taken van regiecentrales in Nederland, maar dan op een landelijke schaal voor alle gemeenten en regio’s. In totaal gaat het voor FlexDanMark om meer dan zes miljoen ritten per jaar, ofwel gemiddeld meer dan 16.000 per dag.
Het essentiële idee achter FlexDanmark is dat zij, door het enorme volume dat zij organiseren, optimaal in staat zijn om deze vervoersvraag efficiënt en slim te organiseren met kleinere private taxibedrijven, grotere taxicentrales en aanbieders van kleinere bussen. Uniek en interessant daaraan is dat ze dat deels doen via vaste ingehuurde bedrijven, zoals wij dat ook in Nederland doen in regio’s met regiecentrales, maar deels ook via een flexibele ‘spotmarkt’.
De spotmarkt is een soort veiling waarin taxibedrijven zelf kunnen bepalen wanneer ze hun voertuigen aanbieden en wanneer niet. Hiervoor kan ieder taxibedrijf jaarlijks zijn tarief afgeven en zich vervolgens met een voertuig realtime beschikbaar melden in het systeem van FlexDanmark. Op basis van positie en tarief geeft dit systeem dan ritopdrachten uit aan beschikbare voertuigen. Dit maakt dat er in Denemarken ruimte is voor veel aanbieders, namelijk zo’n vijfhonderd verspreid over het land.
Flexvervoer en regulier openbaar vervoer combineren
Een interessante ontwikkeling van de laatste periode is dat er sinds eind 2018 een landelijke MaaS-oplossing is gekomen in Denemarken. De komende jaren werkt men aan verdere integratie van private taxi, deelmobiliteit, ferry’s en binnenlands vliegverkeer. In de landelijke planner ‘Rejseplanen’ is ook het flexvervoer geïntegreerd in het aanbod, vaak als last mile-oplossing. De Denen zijn er vanuit hun ervaring van overtuigd geraakt dat flexvervoer en regulier openbaar vervoer heel goed kunnen worden gecombineerd.
Voor de ontwikkeling van het flexvervoer in Nederland is het dus verstandig om ook naar het Deense model te kijken en ervan te leren. Als Forseti slaan wij graag de brug naar andere landen om Nederlandse overheden een stapje verder te brengen.