Kijkend naar de mobiliteitsdata zien we de files alweer langzaamaan terugkeren. Misschien moet het eerst weer even goed vastlopen, voordat we echt slimmere keuzes gaan maken? Toch zijn er ook tekenen dat de ochtendhyperspits in het OV al meer afvlakt. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat mensen de echte volgepakte bussen en treinen liever nog even mijden. 

Het is in elk geval te hopen dat grote werkgevers, onderwijsinstellingen, en dagbestedingslocaties het ook echt lukt om afspraken over spreiding te maken. De voortekenen zijn positief. Ook op nationaal niveau worden hier nu gesprekken over gevoerd tussen de betreffende ministeries.  En hier en daar zijn er al goede voorbeelden te vinden. Een kleine verschuiving kan al leiden tot een grotere zitplaatskans, efficiëntere benutting van treinen en bussen, een kortere reistijd en een grotere verkeersveiligheid.

Eén van de eerste goede voorbeelden is te vinden in Nijmegen, nog ruim voor Corona. Voorheen begonnen zowel de Hogeschool van Arnhem Nijmegen en de universiteit allebei om 8.45 met de eerste colleges. Dat leidde tot een enorme piek in de ochtend, een hyperspits met steeds vaker onveilige situaties. Dat veiligheidsargument bleek een breekijzer. Het lukte uiteindelijk om de hogeschool een kwartier later te laten beginnen en de universiteit een kwartier eerder. Deze ingreep leidde al snel tot merkbare resultaten: het oplossen van fietsfiles, een hogere verkeersveiligheid en ook een betere benutting van de capaciteit van treinen en bussen. De hyperspits in de trein werd afgevlakt met meer dan 20% en de bus met 10%.

De tekst gaat verder onder de afbeelding. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

In het doelgroepenvervoer is al langer bekend dat kleine verschuivingen van aanvangstijden heel effectief kunnen zijn. Het kan het verschil maken dat voertuigen aansluitende ritten kunnen rijden en het aanbod zo efficiënter en duurzamer wordt ingezet. Door bijvoorbeeld eerst leerlingen weg te brengen en deze voertuigen volgtijdelijk in te zetten voor dagbestedingsvervoer. Ook deze voorbeelden inspireren om op lokaal niveau met elkaar stappen vooruit te zetten.

Misschien hoeven we dus niet, zoals de stelling suggereert, meteen met een uur te schuiven, maar levert strategisch schuiven met een half uur of een kwartier al veel op rond bepaalde locaties. Uiteindelijk gaat het erom dat het bestemmingsverkeer in dezelfde omgeving beter op elkaar afgestemd wordt.

Met data-analyse kunnen we in kaart brengen waar de dominante vervoerstromen in de steden elkaar dwarszitten. Daarover kan dan met de grote bestemmingen gericht het gesprek gevoerd worden. Niet alleen onderwijsinstellingen, maar ook grotere werkgevers, inclusief dagbestedingslocaties kunnen hier een rol in spelen. De ene een kwartier eerder en de andere een kwartier later starten. Een makkelijke eerste stap. Daar kan gericht campagne op gevoerd worden op lokaal niveau. 

Zo’n kwartiertje schuiven, wie kan daar nu op tegen zijn?